مات شطرنج
بازی یا با مات شطرنج یکی از طرفین و یا با تساوی به پایان می رسد. در این مقاله می خواهیم کمی عمیق تر به حالت های برد و باخت و تساوی را بررسی کنیم.
مات شطرنج چیست؟
هدف نهایی مات کردن شاه حریف است. چند نمونه از مات های معروف را در شکل های زیر آورده ایم مات هایی با رخ صورت می گیرد.
در همه این پوزیسیون ها شاه حریف در عرض آخر مات شده است. معمولا هم شاه درحاشیه صفحه شطرنج مات می شود زیرا در آنجا کاملا محدود و محصور است.
اکنون به چند حالت مات با وزیر اشاره می کنیم. در این حالتها نیز شاه در حاشیه صفحه محدود شده است.
با سوارهای سبک اسب و فیل نیز حالتهای مات می توان ایجاد کرد مانند نمونه های زیر:
در شکل زیر با مات معروفی مواجهیم که آن را مات مختنق می نامند.
گاه با پیاده نیز می توان حریف را مات کرد.
انواع مات های ساده شطرنج
هنگامی که یکی از طرفین مهره ای غیر شاه نداشته باشد و طرف دیگر فقط شاه یک سوار سبک داشته باشد مات امکان پذیر نیست مانند شکل زیر:
اما اگر شاه سوار سنگین داشته باشیم می توانیم شاه تنها را مات کنیم مانند شکل زیر که شاه سفید با داشتن رخ می تواند مات را به سه حالت به نفع خود به پایان ببرد.
#+Rh7+ Ka6 2.Rg7 Ka5 3.Ra7<حرکت1م>
#+Rh7+ Kc6 2.Kc6 KC8 3.Rh8<حرکت1م>
#+Rh7+ Ka8 2.Kb6 Kb8 3. Rh8<حرکت1م>
در شکل زیر مات با دو رخ بدون کمک شاه را داریم:
#+Rb5+ Kd6 2.Ra6+ Kc7 3.Rh5 Kb7<حرکت1م>
#+Rg6 Kc7 5.Rh7+ Kd8 6.Rg8<حرکت1م>
در شکل زیر هم سفید با وزیر و رخ مات می کند:
Ra3+ Kb4 2.Qc3+ KB5 3.Ra5+ Kb6<حرکت1م>
Qc5+ Kb7 5.Ra7+ Kb8 6.Qc7<حرکت4م>
تساوی و پات برای آخرین لحظات بازی
اگر وضع ما بد باشد یا از لحاظ قوا از حریف عقب باشیم بالطبع سعی می کنیم خود را نجات دهیم و به تساوی برسیم. یکی از حالتهای مهم تساوی پات است.
در شکل های زیر اگر نوبت حرکت با سفید باشد بازی پات یا مساوی است زیرا شاه سفید اولا در معرض کیش نیست و ثانیا قادر به حرکت نیست.
در مات با دو رخ یا مات با رخ و شاه باید مراقب بود که شاه حریف پات نشود. در شکل های زیر نوبت با سفید است و بازی پات شده است.
در بسیاری از حالت های مختلف مثلا (دو اسب و شاه )و یا (سرباز و شاه) و یا (پیاده و یک سوار سبک)نیز بازی به تساوی ختم می شود.
مثلا در شکل های زیر حالتهای بازی شاه و پیاده در برابر شاه تنها سیاه بازی به تساوی خاتمه یافته است.
در ترفیع پیاده باید توجه کرد با به انتها رسوندن پیاده به عرض انتهایی خود بازی به تساوی پایان نیابد به طور مثال در شکل زیر چون پیاده در ستون کناری است نوبت با هرکس که باشد بازی مساوی است.
چند نمونه مات در یک حرکت با هم ببینیم.
